Sonar

Sonar စနစ္ ဆိုတာ

စနစ္ရဲ႕ အရွည္ေကာက္ကေတာ့ Sound Navigation and Ranging ျဖစ္ပါတယ္။ အသံလွိုင္းကို သုံးၿပီး ေျမပုံစနစ္ ဆိုင္ရာ နည္းစနစ္ေတြနဲ႕ အကြာအေဝးကို တိုင္းတာၿပီး တည္ေနရာ သတ္မွတ္တဲ့ နည္းပညာ ျဖစ္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ေတာ့ လူ မေရာက္နိုင္တဲ့ ေနရာေတြ အတြက္ ေျမပုံနဲ႕ တည္ေနရာ အတည္ျပဳဖို႔ သုံးပါတယ္။ အမ်ားဆုံးကေတာ့ ေရေအာက္ တည္ေနရာေတြ တိုင္းတာ ရွာေဖြဖို႔ အတြက္ပါ။ ေယဘုယ် အေနနဲ႕ေတာ့ Sonar တပ္ဆင္ထားတဲ့ သေဘၤာက အျခား ေရေအာက္က ေရငုပ္သေဘၤာနဲ႕ ေရျမႇုပ္မိုင္းလို အရာေတြကို ေျခရာခံၿပီး တည္ေနရာ အတည္ျပဳ ေစာင့္ၾကည့္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

Sonar စနစ္ ၂ မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ Passive Sonar ကေတာ့ အျခား ယာဥ္ေတြကေန ထုတ္လႊတ္လာတဲ့ အသံလွိုင္းေတြကို ဖမ္းယူၿပီး တည္ေနရာ အတည္ျပဳတဲ့ စနစ္ ျဖစ္ၿပီး Active Sonar ကေတာ့ မိမိကေန အသံ ထုတ္လႊတ္တယ္၊ ၿပီးမွာ အျခား အရာဝတၳဳေပၚကို ရိုက္ခတ္ၿပီး ျပန္လာတဲ့ အသံလွိုင္းကို ျပန္လည္ ဖမ္းယူကာ တည္ေနရာ သတ္မွတ္တဲ့ ပုံစံပါ။

အခု Y-8 ရွာေဖြမႈမွာ ဆိုရင္ Active Sonar စနစ္ကို သုံးေနတယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ Y-8 အေနနဲ႕ အသံလွိုင္း ထုတ္လႊတ္လာဖို႔ မရွိေတာ့တာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ မွတ္သားစရာ တခုကို ေျပာခ်င္တာက အသံကို သုံးၿပီး တည္ေနရာ သတ္မွတ္မႈမွာ အမ်ားစုက ေရေအာက္မွာ Sonar ကို သုံးၿပီး ေရေပၚ (ေလထု) မွာ Radar ကို သုံးတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Sonar ကို ေလထုမွာလည္း သုံးတာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ေလထုဆိုင္ရာ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြ အတြက္ပါ။ စစ္ဘက္ ေရးရာ အသုံးမွာ Sonar ကို ေလထု အတြင္း သုံးတာ မေတြ႕ရပါဘူး။ Sonar စနစ္ကေန ေရေအာက္က အသံလွိုင္းကို ဖမ္းယူရာမွာ အရမ္းနိမ့္တဲ့ အသံလွိုင္း (infrasonic) ကေန အလြန္ျမင့္မားတဲ့ ေရေအာက္ အသံလွိုင္း (ultrasonic) ထိေအာင္ ဖမ္းယူၿပီး အသံထြက္ရာ တည္ေနရာကို အတည္ျပဳနိုင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။ ပ်မ္းမွ် Sonar စနစ္ေတြကေတာ့ သိရသေလာက္ ေရနက္ မီတာ ၁၀၀၀ ကေန ၂၀၀၀ အတြင္းရွိ တည္ေနရာကို အတည္ျပဳ ရွာေဖြနိုင္တာ ေတြ႕ရပါတယ္။

Active Sonar

Active Sonar စနစ္ အေၾကာင္း နည္းနည္း ဆက္ေျပာပါမယ္။ ဒီစနစ္မွာ အသံလႊင့္စနစ္ Transmitter ေရာ အသံဖမ္းစနစ္ Receiver ပါ ပါရွိပါတယ္။ စနစ္ ႏွစ္ခုလုံးကို တေနရာတည္းမွာ စုစည္း တပ္ဆင္ထားတာပါ။ လွ်ပ္စစ္အား ကေန ရယူ ထုတ္လုပ္တဲ့ Ping လို႔ ေခၚတဲ့ အသံလွိုင္းေတြကို ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ အဆိုပါ အသံလွိုင္းေတြကေန အနီးနားမွာ ရွိတဲ့ အရာဝတၳဳကို ရိုက္ခတ္ၿပီး ျပန္လာတဲ့ ပဲ့တင္သံကို Receiver ကေန ျပန္လည္ ဖမ္းယူၿပီး အဆိုပါ ပဲ့တင္သံ အေပၚကို မူတည္ကာ တည္ေနရာကို အတည္ျပဳ ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

Sonar စနစ္ကို ဗဟိုထားၿပီး စက္ဝန္းပုံစံ အဝန္းအတြင္းရွိ အရာဝတၳဳ တည္ေနရာေတြကို သိနိုင္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ Transmitter ကေန အသံလွိုင္း ႀကီးႀကီး ထုတ္ေပးနိုင္ေလေလ ပဲ့တင္သံ မ်ားမ်ား ျပန္လာနိုင္ေလေလ ျဖစ္ၿပီး အဝန္းႀကီးႀကီး အတြင္းက အရာဝတၳဳေတြကို တည္ေနရာ ရွာနိုင္ေလေလ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အသံလွိုင္းေၾကာင့္ ေရေအာက္မွာ ရွိတဲ့ ငါး၊ ပုဇြန္နဲ႕ ေရေနသတၱဝါေတြရဲ႕ ေ႐ြ႕လ်ားသြားလာမႈ၊ ေမြးဖြားႀကီးျပင္းမႈ၊ အစာရွာေဖြ စားေသာက္မႈေတြကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေစပါတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ အေမရိကန္ေရတပ္က စမ္းသပ္မႈေၾကာင့္ ေရေနသတၱဝါေတြအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ေၾကာင္း အမ်ိဳးသား သဘာဝအရင္းအျမစ္မ်ား ကာကြယ္ေရး ေကာင္စီ National Resources Defense Council (NRDC) က ေဖာ္ျပဖူးပါတယ္။

Sonar ကို ဘယ္လို တပ္ဆင္သုံးနိုင္သလဲ

ဒီစနစ္ကို အမ်ားစု သုံးတာက စစ္ဘက္ဆိုင္ရာေတြမွာ ပါ။ စစ္သေဘၤာေတြမွာ အျခား ေရေပၚ၊ ေရေအာက္ သေဘၤာေတြရဲ႕ တည္ေနရာကို သိဖို႔ သုံးပါတယ္၊ ေခတ္သစ္ ေတာ္ပီဒိုလို ဖ်က္ဗုံးေတြမွာ Sonar စနစ္ ထည့္လာပါတယ္၊ ဒါေၾကာင့္ ပိုမို တိက်တဲ့ ပစ္မွတ္ကို ရွာေဖြ ပစ္ခတ္လာနိုင္ပါတယ္၊ မိုင္းေတြမွာလည္း Sonar စနစ္ သုံးလာၾကၿပီး ခ်ိန္ကိုက္မိုင္းေတြမွာ ထည့္သြင္းမႈ မ်ားပါတယ္။

သေဘၤာေတြရဲ႕ ေျမပုံျပစနစ္မွာ Sonar စနစ္ကို ထည့္သြင္းလာၿပီး အေျခစိုက္ စခန္း ကေန သတင္း ရယူနိုင္မႈ မရွိသည့္ တိုင္ေအာင္ မိမိရဲ႕ တည္ေနရာေရာ အျခား ယာဥ္နဲ႕ နီးစပ္မႈ တည္ေနရာပါ သိနိုင္လာပါတယ္။ ရဟတ္ယာဥ္ေတြမွာလည္း Sonar စနစ္ကို ထည့္သြင္းလာၾကပါတယ္။ ေရငုပ္သေဘၤာေတြရဲ႕ ဆက္သြယ္ေရးနဲ႕ ေျမပုံစနစ္မွာလည္း Sonar ကို ထည့္သြင္းတာ ေတြ႕ရပါတယ္။

Sonar စနစ္ ျမန္မာ့ေရတပ္ ေရာက္ရွိလာပုံ

၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၃၀ရက္ ရက္စြဲနဲ႕ AMDR ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္ အရ အိႏၵိယ ေရတပ္အတြက္ ဖန္တီးထားတဲ့ Sonar စနစ္ကို ျမန္မာ့ ေရတပ္မွာလည္း သုံးနိုင္ေအာင္ ေပးခဲ့တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒီစနစ္ကို အိႏၵိယ အေျခစိုက္ Defense Research and Development Organisation (DRDO) ကေန အိႏၵိယ ေရတပ္မွာ သုံးဖို႔ ဖန္တီးခဲ့တာပါ။ အိႏၵိယ အေျခစိုက္ Bharat Electronics Limited (BEL) ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာ့ေရတပ္မွာ သုံးဖို႔ တင္ပို႔ခဲ့တာပါ။

TKM news