ဗဟုသုတ

. . . . . . . . . . Airbus A-320 ေလ ယာဥ္ အ တြင္း ဖိ အား ေပး / ေလ ေအး စ နစ္ . . . . . . . .
.
ေလ ယာဥ္ အ တြင္း ေလ ဖိ အား ေပး ဘို႕ ဘာ ေၾကာင့္ လို သ လဲ ?
ေျမ ျပင္ ေပၚ မွာ ေလ ထု ဖိ အား က 14.7 psi ရွိ ျပီး / လူ ရဲ႕ ခ ႏၵာ ကိုယ္ တ ခု လံုး အ ေပၚ သက္ ေရာက္ ေန တာ ပါ ။ ေလ ယာဥ္ ပ်ံ ပို ျမင့္ လာ သည္ နွင့္ အ မ်ွ - ေလ ဖိ အား က ေလ်ာ့ က် သြား ပါ တယ္ ။ ပင္ လယ္ ေရ မ်က္ နွာ ျပင္ အ ထက္ - အ ျမင့္ ေပ 10,000 မွာ 10 psi / အ ျမင့္ ေပ 27,000 မွာ ေတာ့ 5 psi ေလာက္ ဘဲ ရွိ ပါ ေတာ့ တယ္ ။ ေလ ထဲ မွာ ေအာက္ ဆီ ဂ်င္ ပါ ဝင္ မႈ က လည္း - အ ျမင့္ ေပ 8000 ဆို ရင္ 25% ေလာက္ ေလ်ာ့ က် သြား ပါ ျပီ ။ အ သက္ ရွဴ ဘို႕ O2 မ လုံ ေလာက္ ေတာ့ သ လို / ခ ႏၵာ ကို္ယ္ အ တြင္း က ေသြး ဖိ အား က လည္း အ ျပင္ ကို ပို မို တြန္း လာ ေန လို႕ - အ ဆုပ္ နဲ႕ ဦး ေနွာက္ လုပ္ ေဆာင္ ခ်က္ ေတြ ရႈတ္ ေထြး လာ ပါ တယ္ ။ ထင္ ေယာင္ ထင္ မွား အ ေတြး / အ ျမင္ ေဝ ဝါး အာ ရံု / သ တိ လစ္ ေမ႕ ေမ်ာ ၿခင္း နဲ႕ ေသ ဆံုး သည္ အ ထိ ျဖစ္ နိဳင္ ပါ တယ္ ။
.
ဒီ ေလာက္ ဆို ရင္ . . . ေလ ယာဥ္ မ ထြက္ ခင္ / ေလ ယာဥ္ မယ္ ေလး ေတြ - Oxygen Mask အ ေၾကာင္း / အ ခ်ိန္ ယူ ျပီး သ ရုပ္ ျပ ရွင္း လင္း တာ ကို သ ေဘာ ေပါက္ နား လည္ ေလာက္ ျပီ ေပါ႕ ။
.
ေလ ယာဥ္ အ တြင္း ေလ ဖိ အား ဘယ္ ေလာက္ ေပး သ လဲ ႀကည့္ ရ ေအာင္ -
ေျပး လမ္း က စ တက္ ခ်ိန္ မွာ - အဲ ဒီ ေလ ဆိပ္ မွာ ျဖစ္ ေန တဲ႕ ေလ ဖိ အား အ တိုင္း / ေလ ယာဥ္ အ တြင္း မွာ ရွိ ေန မွာ ျဖစ္ ပါ တယ္ ။ ပ်ံ တက္ လို႕ အ ေပၚ ကို ျမင့္ လာ သည္ နွင့္ အ မ်ွ - အ ျပင္ မွာ ေလ ဖိ အား က် သြား လို႕ / ေလ ယာဥ္ အ တြင္း မွာ က် မ သြား ေအာင္ " ေလ " ပို သြင္း ျပီး / ဖိ အား ကို ေျဖး ေျဖး ျခင္း ျမွင့္ ေပး ဘို႕ လို အပ္ လာ မွာ ပါ ။ အ ျမင့္ ေပ 8000' မွာ ရွိ ေန မဲ႕ ဖိ အား ( Cabin Altitude ) အ ထိ ေပါ႕ ။ ေလ ယာဥ္ အ တြင္း ကို ဖိ အား ေတြ ပို ေပး လာ ျပီ ဆို ေတာ့ - မိုး ေကာင္း ကင္ မွာ ရွိ တဲ႕ ေလ ယာဥ္ ျပင္ ပ ဖိ အား နဲ႕ ကြာ ျခား မႈ ရွိ လာ ပါ တယ္ ။ ဒါ ကို . . . DP ( Differential Pressure ) လို႕ ေခၚ ပါ တယ္ ။ ေလ ယာဥ္ အ ရြယ္ အ စား အ လိုက္ DP = 7.8 psi က ေန 9.4 psi အ ထိ ရွိ နိဳင္ ပါ တယ္ ။
.
ေလ ယာဥ္ ပ်ံ သန္း ေန စဥ္ ( Cruise ) မွာ ပံု မွန္ ထိန္း သိမ္း ထား ေလ႕ ရွိ တဲ႕ -
Cabin Altitude ေတြ က ေတာ့ -
Boeing-767 ေလ ယာဥ္ ရဲ႕ ( Cruise = 40,000' ) မွာ Cabin Altitude = 6900 ft.
Boeing-747 ေလ ယာဥ္ ရဲ႕ Cabin Altitude average = 5159 ft. ( Median ) ( Best )
Airbus A - 380 ေလ ယာဥ္ Cabin Altitude average = 6128 ft. ( Median )
B-747 ေလ ယာဥ္ ' အ ေကာင္း ဆံုး ' ျဖစ္ ေန တာ က ေတာ့ - အ ၾကီး စား အင္ ဂ်င္ ( ၄ ) လံုး တပ္ ထား တာ ေၾကာင့္ / လို သ ေလာက္ Bleed Air ကို ထုတ္ ယူ နိဳင္ လို႕ ျဖစ္ ပါ တယ္ ။
.
ေလ ယာဥ္ ဆင္း သက္ ေတာ့ မဲ႕ Descend မွာ - တင္ ထား တဲ႕ ေလ ယာဥ္ တြင္း ဖိ အား ကို / ေျဖး ေျဖး ျခင္း ျပန္ ခ် ေပး ဘို႕ လို အပ္ လာ ပါ တယ္ ။ ဆင္း မဲ႕ ေလ ဆိပ္ မွာ ရွိ ေန မဲ႕ ဖိ အား အ ထိ - ေလ ယာဥ္ တြင္း ဖိ အား ( Cabin Altitude ) ကို ခ် ေပး သြား ရ မွာ ပါ ။ ေလ ယာဥ္ ေနာက္ အ ျမီး ပိုင္း မွာ ရွိ တဲ႕ - Outflow Valve ကို နဲ နဲ ၿခင္း ဖြင့္ ျပီး ေလ ေဖါက္ ထုတ္ ပါ တယ္ ။ ဆင္း တဲ႕ ေဇာက္ နက္ လို႕ - Deep descend ျဖစ္ တဲ႕ အ ခါ / ဖိ အား ေလွ်ာ့ ခ် တဲ႕ ႏႈန္း ျမန္ သြား လို႕ / ခ ရီး သည္ ေတြ နား အူ တာ / နား အ တြင္း မွာ ' ေဖါက္ ' က နဲ ၿဖစ္ သြား တာ ခံ စား ဘူး ၾက မွာ ပါ ။ ေျပး လမ္း ေပၚ 30 knot ေလာက္ ေရာက္ ရင္ ေတာ့ - Outflow valve ' Fully Open ' ျဖစ္ သြား ပါ ျပီ ။ ပံု ( ၃ )
.
ဘယ္ လို ေလ ဖိ အား ေပး မွာ လဲ ?
ေလ ယာဥ္ အ တြင္း ကို ဖိ အား ေပး တဲ႕ စ နစ္ ( Pressurization ) ကို - ေလ ေအး ေပး စ နစ္ ( Air-conditioning ) နဲ႕ တြဲ ဘက္ ျပီး လုပ္ ေဆာင္ မွာ ပါ ။ ဒါ ကို . . . ECS ( Environmental Control System ) လို႕ ေခၚ ပါ တယ္ ။ လုပ္ ေဆာင္ ပံု ကို အ ရွင္း ဆံုး ေျပာ ရ ရင္ - ေလ ယာဥ္ အင္ ဂ်င္ ရဲ႕ HP Compressor က ေန / ေဖါက္ ထုတ္ ( Bleed ) ယူ တဲ႕ " ဖိ အား ျမင့္ ေလ " ကို / Air-con စ နစ္ မွာ အ ေအး ခံ ျပီး / ေလ ယာဥ္ အ တြင္း မႈတ္ သြင္း ေပး တာ ဘဲ ၿဖစ္ ပါ တယ္ ။ Bleed Air ကို ေတာ့ - အင္ ဂ်င္ ( သို႕ မ ဟုတ္ ) APU က ေန ယူ ပါ လိမ့္ မယ္ ။
.
အင္ ဂ်င္ " ကြန္ ပ ရက္ ဆာ " ရဲ႕ ဘယ္ Stage ေတြ က ေန / Bleed Air ယူ မွာ လည္း ဆို တာ က - တပ္ ထား တဲ႕ ေလ ယာဥ္ " အင္ ဂ်င္ အ မ်ိဳး အ စား " ေပၚ မူ တည္ ပါ တယ္ ။ ဥ ပ မာ - Airbus A-320 မွာ သံုး တဲ႕ " CFM-56 " Engine ဆို ရင္ - Compressor 5th stage နဲ႕ 9th stage ေတြ က ေန Bleed Air ယူ ပါ တယ္ ။ သံုး တာ က ေတာ ့- IP ( Intermediate Pressure ) ျဖစ္ ေပ မဲ႕ / လို အပ္ လာ လ်ွင္ HP valve ကို ဖြင့္ ျပီး High Pressure ရ ယူ မွာ ပါ ။ အင္ ဂ်င္ HPC က ထြက္ တဲ႕ " ေလ " အ ပူ ခိ်န္ ဒီ ဂ ရီ က 183' C ေလာက္ ရွိ ေန ေတာ့ - Air-con Pack အ တြင္း " Heat Exchanger " မွာ အ ေအး ခံ လိုက္ ပါ တယ္ ။ Pack က ထြက္ လာ ေတာ့ - အ ပူ ခ်ိန္ ဒီ ဂ ရီ 22'C / ခ ရီး သည္ ေတြ ဆီ ေရာက္ ေတာ့ 25'C ေလာက္ ထိန္း ထား နိဳင္ ေအာင္ / Valve အ ဖြင့္ အ ပိတ္ / ေလ ေအး ေလ ပူ / Filter ျဖတ္ အ ေရာ ေနွာ စ တဲ႕ . . . " Trim " အား လံုး ကို Pack Controller က လုပ္ ေဆာင္ ေပး ပါ တယ္ ။ ပံု ( ၂ )
.
Air Conditioning system ကို ၾကည့္ ရ ေအာင္ -
" Pack " လို႕ ေခၚ ေန တဲ႕ Air-con unit က ေတာ့ - ACM ( Air Cycle Machine ) ျဖစ္ ပါ တယ္ ။ ေလ ယာဥ္ ဝမ္း ဗိုက္ အ တြင္း မွာ - ဘယ္ နဲ႕ ညာ Pack 1 / Pack 2 ဆို ျပီး ( ၂ ) ခု တပ္ ဆင္ ထား တယ္ ေပါ႕ ။ ပံု မွန္ အား ျဖင့္ - လက္ ဝဲ အင္ ဂ်င္ Bleed air က Pack-1 / လက္ ယာ အင္ ဂ်င္ Bleed air က Pack-2 ကို သြား ပါ တယ္ ။ ပံု ထဲ မွာ ၾကည့္ ရင္ ေတြ႕ ပါ မယ္ ။ Cross Feed " X BLEED " ခ လုတ္ ကို လွည့္ ဖြင့္ လိုက္ တာ နဲ႕ - ဘယ္ / ညာ " အ ျပန္ အ လွန္ " သြား နိဳင္ ၾက ပါ တယ္ ။ Auto မွာ ထား ရင္ - လာ တဲ႕ ဘက္ က Bleed air ကို ယူ ပါ မယ္ ။ ပံု ထဲ မွာ ေတာ့ - အင္ ဂ်င္ ေတြ ရပ္ ထား လို႕ Engine ဆီ က Bleed air ကို မ ယူ ပါ ။ APU Bleed button မွာ မီး အ ျပာ ေရာင္ ' ON ' Logo လင္း ေန လို႕ - APU Bleed air နဲ႕ Air-con Pack ေတြ ကို ေမာင္း မွာ ပါ ။ ေဘး နွစ္ ဘက္ မွာ ရွိ တဲ႕ " PACK 1 " " PACK 2 " button ေတြ ကို ဖိ ဖြင့္ လိုက္ ရင္ - Button မွာ မီး လင္း လာ ျပီး / " Air-condition System " စ ေမာင္း ပါ ျပီ ။ ပံု ( ၁ )
.
ေလ ယာဥ္ အ တြင္း ကို Zone ( ၃ ) ခု ခြဲ ၿပီး ဝင္ ပါ တယ္ ။
- Cockpit
- Forward Cabin
- Aft. Cabin
ဒီ Zone ဧ ရိ ယာ အ လိုက္ - Temp. control ခ လုတ္ ေတြ / Pilot နွစ္ ဦး ရဲ႕ ေခါင္း ေပၚ က Overhead panel မွာ ရွိ ပါ တယ္ ။ လို ခ်င္ တဲ႕ အ ေအး / အ ပူ ကို - ခ လုတ္ ေတြ လွည့္ ျပီး ခ်ိန္ လို႕ ရ ပါ တယ္ ။ သိပ္ ေအး ေန ရင္ - " Hot Air " ခ လုတ္ / ေလ အ ဝင္ နဲ႕ ဖိ အား ခ်ိန္ ခ်င္ ရင္ " Pack Flow " ခ လုတ္ ေတြ ကို / က စား ေပး ရံု ပါ ဘဲ ။ Cockpit / Fwd Cabin / Aft Cabin အ ေအး အ ပူ ကို လည္း / အ ေပၚ က ခ လုတ္ ေတြ လွည့္ ခ်ိန္ ေပး နိဳင္ ပါ တယ္ ။ ပံု ( ၁ )
.
ပံု ( ၂ ) မွာ ေတာ့ - System Flow diagram ကို ျမင္ ရ မွာ ပါ ။ ဘယ္ ခ လုတ္ က - ဘယ္ Valve ကို Control လုပ္ တယ္ ။ ဖိ အား ျမင့္ ေလ ပူ ( Bleed air) ကို အ စိမ္း ေရာင္ / Air-con က ထြက္ လာ တဲ႕ ေလ ေအး က အ ျပာ ေရာင္  ခြဲ ၿခား ျပ ထား တာ ျဖစ္ လို႕ - ဘယ္ ကို သြား တယ္ / ဘာ ေတြ လုပ္ တယ္ ဆို တာ နား လည္ လြယ္ မွာ ပါ ။ Air-con Pack Controller ( ၂ ) နွစ္ လံုး - ဘယ္ ခ လုတ္ ေတြ / ဘယ္ Valve ေတြ နဲ႕ တြဲ ျပီး Control လုပ္ ေန တယ္ / ဆို တာ ကို ပါ ျမင္ ရ ပါ လိမ့္ မယ္ ။
ပံု ( ၂ ) ရဲ႕ ညာ ဘက္ အ ေပၚ ေဒါင့္ မွာ - " Air-con Display " ကို ေတြ႕ ပါ မယ္ ။ Cockpit 20'C / Fwd Cabin 22'C / Aft Cabin 23'C မွာ ရွိ ေန ျပီး - Pilot က ခ လုတ္ ေတြ ကို Cockpit 24'C / Fwd Cabin 22'C / Aft Cabin 24'C ခ်ိန္ ထား ပါ တယ္ ။ ဒါ ေၾကာင့္ . . . Pack Controller နွစ္ ခု က - Pack Flow Control valve / Hot Air Press Regulation valve / Trim Air valve ေတြ ကို လို သ လို ဖြင့္ ေပး ျပီး / Pilot's " Set " လုပ္ ထား တဲ႕ - Temperature ရ ေအာင္ / Control လုပ္ ေန တာ ျမင္ ရ ပါ မယ္ ။ ပံု ( ၂ )
.
ပံု ( ၃ ) မွာ A-320 အ ျမီး ညာ ဘက္ ျခမ္း / R2 Door ေအာက္ နား မွာ ပြင့္ ေန တဲ႕ " အ ေပါက္ က ေလး " တစ္ ခု ေတြ႕ ပါ မယ္ ။ Outflow Valve ပါ ။ Engine Bleed Air ကို Air-con Pack ေတြ က တ ဆင့္ - ေလ ယာဥ္ ကို ဖိ အား ေပး ထား ေတာ့ / ဖိ အား မ်ား လာ ရင္ ( သို႕ ) မ လို အပ္ ေတာ့ ရင္ / ဒီ တံ ခါး က ေန အ လို အ ေလ်ာက္ ဖြင့္ ထုတ္ ျပစ္ မွာ ပါ ။ Cabin Pressurization မွာ အ ဖြင့္ အ ပိတ္ လို သ လို လုပ္ ရင္း - Cabin Altitude ကို ထိန္း ထား ေပး မွာ ျဖစ္ ပါ တယ္ ။ လို အပ္ လ်ွင္ Overhead panel ေပၚ က ခ လုတ္ ကို လွည့္ ျပီး - Manual အ ဖြင့္ အ ပိတ္ လုပ္ လို႕ လည္း ရ ပါ တယ္ ။
.
Airbus ေလ ယာဥ္ က က် ေနာ္ မ လုပ္ တာ ၾကာ ျပီ ဆို ေတာ့ - က်န္ ခဲ႕ တာ လည္း ရွိ ေကာင္း ရွိ နိဳင္ ပါ တယ္ ။
.
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=1113323402077270&id=100001988622790