( Gas turbine မွာလုပ္မဲ့ electrical မ်ားအတြက္ အေျခခံ

**************************************
( Gas turbine မွာလုပ္မဲ့ electrical မ်ားအတြက္ အေျခခံ )
စက္မွဳလုပ္ငန္းေတြ မ်ားလာရင္ gas turbine ေတြ အမ်ားၾကီးေတြ ့ရမွာပါ။ gas turbine မွာ control system ေတြ တည္ေဆာက္မွဳ အပိုင္းေတြ ကရွတ္ေထြးလွေပမဲ့  အသံုး၀င္နွဳန္း က ျမင့္ပါတယ္။
gas turbine ရဲ့ အေျခခံ သေဘာတရားေလး ကိုေတာ့ နားလည္ထားသင့္ပါတယ္။
ေလ ယာဥ္ပ်ံ ဂ်င္နေရတာ အစရိွသျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး သံုးေသာ္လည္း အေျခခံ က အတူတူပါပဲ။
ေလေတြ ကို ေရွ့ က turbine blade  ေတြ က manual လွည့္ျပီး ဖိသိပ္မယ္ ေလာင္စာနဲ့ အခ်ဳိးက် ေရာမယ္ မီးရံိွ့မယ္ မီးေလာင္ျပီး ရတဲ့ အေငြ့ေတြ က ပြလာျပီး ေရွ့ကိုတိုးထြက္သြားမယ္။ အဲဒီမွာ ေနာက္ဖက္က  turbine blade အေစာင္း ေတြ ကိုခံထားတယ္။ အဲဒီ ေတာ့ ေလစၾကၤာ လိုပဲ turbine blade ကို ဆြဲ လွည့္သလို ျဖစ္သြားမယ္။ အဲလို လည့္ပတ္အားက ေရွ့ က turbine blade   ကိုဆက္လွည့္ ေလကို ဖိသိပ္ အဲလိုပဲ ဆင့္ကဲ ျဖစ္ျပီး လည္ေနတာေပါ့။
လိုခ်င္တဲ့ အပတ္ေရ ၇ဖို့ကိုေတာ့ ေလာင္စာ အနည္း အမ်ားနဲ့ ထိန္းခ်ပ္တာေပါ့။
ေလာင္စာေတြ ကေတာ့ neutral gas, diesel , ေလယဥ္ဆီ အစရိွသျဖင့္ မီးေလာင္နိုင္တာေတြေပါ့။
Gas turbine ေတြ မွာဘာေတြပါလဲဆိုေတာ့
• Turbine starting
• Air inlet
• Compressor rotor
• Combustion chamber
•  Turbine rotor
• Exhaust 
ေတြ အၾကမ္းအားျဖင့္ပါပါတယ္။
Generator  နဲ့တြဲမယ္ဆိုရင္ reducing gear box ေတြတပ္ဆင္ထားပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ generator ေပါ့။

Operation cycle အေနနဲ့ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၄ မ်ဳိးေတြ့ရပါမယ္။
Compression - ျပင္ပေလ ကို ဖိသိပ္ျခင္း
Combustion  - ေလာင္စာနဲ ေလေရာျပီး မီးေလာင္ေပါက္ကြဲေစျခင္း
Expansion  - ေပါက္ကြဲေသာ ေလမ်ားသည္ ထုထည္ၾကီးလာျပီး ေနာ္ဇယ္မ်ားမွ   တဆင့္ တိုးထြက္ျခင္း
Exhaust - ေပါက္ကြဲေသာ ေလ မ်ားကို ေလထုထဲသို့ ထုတ္ျပစ္ျခင္း
အေျခခံ အေနနဲ့ turbine  ကို ဘယ္လိုစသလဲ ဆိုေတာ့
• ပထမဆံုး starting time မွာ  turbine ကို အားတခုခုနဲ့ လည္ေအာင္ လွည့္ပါတယ္။ electric motor , electro hydraulic motor system တခုခုနဲ့။
• အဲဒါနဲ ့ turbine ကစလည္ျပီး ပထမ အေရွ့ က compressor blade   ေတြကေန ေလကိုစုတ္သြင္းတယ္။ ေနာက္ျပီး ေရွ့က combustion chamber ထဲကို ဖိသိ္ထည့္တယ္။
• အစမွာေတာ့ ေလနဲ့ ေလာင္စာနဲ့ေရာျပီး ထည့္ထားတဲ့ အထဲကို spark plug နဲ့ အျပင္ကေန high voltage ေပးျပီး မီးေလာင္ေအာင္လုပ္တယ္။ မီးလဲေလာင္ေရာ အဲဒီ အေရာက volume ေတြ ၾကီးလာျပီး အထဲ ကေနတိုးထြက္ဖို့ ေရွ့ ကအေပါက္ ကို အရိွန္နဲ့ တိုးက်တယ္။
•  အဲဒီမွာ  turbine rotary blade ေတြ တတ္ထားျပီး ထြက္လာတဲ့ အေငြ ့ေတြက အရိွန္နဲ့ တိုးတဲ့ အတြက္ turbine က ပိုလည္လာပါတယ္။ shaft ေတြက တဆက္ထဲ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ compressor blade ေတြ ကလည္းပိုလည္ျပီး ေလကို ပိုစုတ္ပါတယ္။
• လိုအပ္တဲ့ လည္ပတ္နံွဳး ရရင္ manual rotating system ကို ရပ္လိုက္ပါတယ္။
• မီးကိုေတာ့ ဆက္ျပီး  spark plug နဲ့ ေပးေနျပီး လိုအပ္တဲ့ လည္ပတ္နွဳံး တခု ေရာက္ရင္ spark plug ကိုရပ္လိုက္ပါတယ္။
• Combustion chamber ထဲမွာေတာ့ ေလာင္စာရယ္ ဖိထားတဲ့ compress air ရယ္ က အထဲမွာ ဆက္ေလာင္ေနပါတယ္။ ေနာက္ သတ္မွတ္ထားတဲ့ လည္ပတ္နွဳံး 100 % ေရာက္တဲ့ အထိ auto control လုပ္ျပီး ေမာင္းေနပါေတာ့တယ္ ။
• အဲဒီမွာ generator နဲ့ turbine ေတြ ကိုဆက္ထားျပီး generator ကိုလွည့္ပါတယ္။ အဲသလိုဆက္ထားတဲ့ အခါ turbine ေတြက လည္ပတ္နွဳန္း မ်ားတဲ့ အတြက္ reduction  gear box တပ္ထားျပီး ratio နဲ့ ျပန္ျပီး RPM ကို ျပန္ခ်ရပါတယ္။ Generator control ေတြကေတာ့ တျခား generator ေတြလို အတူတူပါပဲ။
• ပံုေတြ ၾကည့္ရင္ေတာ့ နည္းနည္းေတာ့ ရွင္းမယ္ထင္ပါတယ္။
ထုတ္လုပ္တဲ့ vendor ေတြ ကိုမူတည္ျပီး တခ်ိ့ အနည္းငယ္ကြဲလဲနိုင္ပါတယ္။ အေျခခံ ကိုေျပာတာပါ။ တတ္နိုင္သမ် အတိုခ်ပ္ေရးထားတာပါ ။ ေရးရရင္ေတာ့ အရွည္ၾကီးပါတယ္ ။
Thanks for reading
Kyaw Oo
EI engineering