. ေလ ယာဥ္ ဘီး ေတြ အ တင္ အ ခ် ဘယ္ လို လုပ္ . . . . . . . .

. . . . . . . ေလ ယာဥ္ ဘီး ေတြ အ တင္ အ ခ် ဘယ္ လို လုပ္ . . . . . . .
.
- ေရွ႕ ေျခ ေထာက္ ( Nose Landing Gear, NLG )
- အ လယ္ အ ဓိ က ေျခ ေထာက္ ( Main Landing Gear, MLG )
( ၂ ) မ်ိဳး စ လံုး လုပ္ ေဆာင္ ၾက ပံု ၾကည့္ ရ ေအာင္ ။
.
ေျမ ျပင္ က ေန ပ်ံ တက္ ျပီး / စိတ္ ခ် ေလာက္ တဲ႕ အ ျမင့္ ( Take off phase ) မွာ ဟုိက္ ေျဒာ လစ္ ဖိ အား ( 3000 psi ) အ သံုး ျပဳ လို႕ ဘီး ေတြ ကို မ တင္ ပါ တယ္ ။ ဘီး ေတြ တပ္ ဆင္ ထား တဲ႕ ေလ ယာဥ္ ေျခ ေထာက္ ေတြ ကို Actuator ေတြ နဲ႕ မ တင္ တာ ပါ ။ ေျခ ေထာက္ ေတြ မွာ တြဲ ခ်ိပ္ ထား တဲ႕ အ ကာ အ ရံ ( LDG Doors ) ေတြ ပါ ကပ္ ပါ လာ ျပီး / ေလ ယာဥ္ ဝမ္း ဗိုက္ မွာ ပိတ္ ထား ေပး တယ္ ေပါ့ ။ အ ဓိ က ေျခ ေထာက္ မွာ တပ္ ထား တဲ႕ ဘီး လံုး အ ႀကီး ႀကီး ေတြ ကို ဖံုး ကာ ေပး ဘို႕ က ေတာ့ - ဝမ္း ဗိုက္ အ လည္ က ေန ( နွစ္ ဘက္ ) တြဲ ေလာင္း က် ေန တဲ႕ "'ဘီး အ ကာ " ( MLG Doors ) ေတြ နဲ႔ / " ေရွ႕ ဘီး " ေဘး နွစ္​ ဘက္​ မွာ တြဲ ေလာင္​း က် ေန တဲ့ " ဘီး ကာ " ( NLG Doors ) ေတြ ကို လည္း Actuators နဲ႕ ဆြဲ တင္ ျပီး ပိတ္ ေပး တယ္ ေပါ႕ ။ ဘီး ေတြ တံ ခါး ေတြ ' အံ က် ဂြင္ က် ' ေန ရာ တ က် ျဖစ္ သြား ျပီ ဆို တာ နဲ႕ . . . ေသာ့ ၂ မ်ိဳး ေလာ့ ခ် မွာ ပါ ။ တစ္ ခု က - ဘီး ေလာ့ နဲ႕ အ ျခား တစ္ ခု က - တံ ခါး ေလာ့ ေတြ ပါ ။ Up Locks လို႕ ေခၚ ပါ တယ္ ။ ဟိုက္ ေျဒာ လစ္ ဖိ အား နဲ႕ ပါ ပိတ္ ထား တာ ျဖစ္ လို႕ လံုး ဝ စိတ္ ခ် ရ တာ ပါ ။
.
ဘီး ခ် တာ ကို လည္း ၾကည့္ ရ ေအာင္ ပါ /
.
ေကာင္း ကင္ က ေန ဆင္း သက္ လာ ျပီး ေျမ ျပင္ အ ထက္ ( အ ျမင့္ တစ္ ေန ရာ ) ကို ေရာက္ တာ နဲ႕ ' ပိုင္း ေလာ့ ' က - သူ႕ ေရွ႕ က ေမာင္း တံ ( Landing Gear Arm ) ကို ဆြဲ ခ် လိုက္ ပါ တယ္ ။ ေရွ႕ က အ စိမ္း ေရာင္ မီး ၃ လံုး ( ေရွ႕ ၁ - အ လယ္ ၂ ) မိတ္ တႈပ္ မိတ္ တႈပ္ ျပ ရင္​း အ လုပ္ လုပ္ ေန ပါ ျပီ ။ ဘာ ဆက္ ျဖစ္ မ လဲ . . .
.
အ စဥ္ လိုက္ ၾကည့္ ရ ေအာင္ /
- ဘီး ေတြ ကို ထိန္း ခ်ဳပ္ ထား တဲ႕ ဟိုက္ ေျဒာ လစ္ ဖိ အား နဲ႕ တံ ခါး ေတြ / ေျခ ေထာက္ ေတြ က ' ေလာ့ ေတြ ' ကို ဖြင့္ ေပး လိုက္ ပါ ျပီ /
- တံ ခါး ေတြ ပြင့္ သြား ပါ ျပီ /
- ေျခ ေထာက္ ေတြ ကို ခ်ိပ္ ထား တဲ႕ ေလာ့ ေတြ ၿပဳတ္ သြား ပါ ျပီ /
- အ တင္ ပိုက္ လိုင္း ထဲ က ဟိုက္ ေျဒာ လစ္ ဖိ အား ကို ေလ်ွာ့ ခ် လိုက္ ပါ ျပီ /
- ေလ ယာဥ္ ဘီး ေတြ က ( ေျမ ဆြဲ အား ေၾကာင့္ )
' Gravity အ ျပင္ ဘက္ ' ကို ခုန္ ထြက္ သြား ၾက ပါ ျပီ ။
ဘာ လ်ွပ္ စစ္ / ဘာ ဟိုက္ ေျဒာ လစ္ / ဘာ ပါ ဝါ မွ မ သံုး ပါ ။
.
ဘီး ေတြ " ေန သား တ က် " ခ် ထား လိုက္ ျပီ ဆို တာ နဲ႕ /
- ဟိုက္ ေျဒာ လစ္ ပါ ဝါ သံုး ျပီး ' ေလာ့ ေတြ ' ခ် လိုက္ ပါ ျပီ ( Down Locks )
- ပိုင္း ေလာ့ ေရွ႕ က အ စိမ္း ေရာင္ မီး ( ၃ လံုး ) လည္း ဆက္ တိုက္ လင္း ေန ပါ ျပီ ။
- အား လံုး OK ေပါ႕ ။
အ စိမ္း ေရာင္ " မီး တစ္ လံုး လံုး " ျငိမ္း ေန တာ / မိတ္ တႈပ္ မိတ္ တႈပ္ ျဖစ္ ေန တာ ဆို ရင္ ေတာ့ -
အဲ ဒီ ဘီး မွာ ျပ ႆ နာ ႀကံဳ ေန ပါ ျပီ ။
.
( သ မ ရိုး က် ) ဘီး ခ် လို႕ မ ရ ရင္ . . .
အ ေရး ေပၚ ဟိုက္ ေျဒာ လစ္ ပါ ဝါ ( Emergency Hydraulic ) နဲ႕ ' ေလာ့ ေတြ ' ကို ဖြင့္ နိုင္ ပါ တယ္ ။
.
ဒါ မွ ဖြင့္ လို႕ မ ရ ေသး ဘူး ဆို ရင္ . . .
အ လယ္ ဘီး ( MLG ) ကို ဖြင့္ နည္း ေပါ႕ /
ခ ရီး သည္ ေတြ ႀကား ( ေလ ယာဥ္ အ လယ္ ေလာက္ ) မွာ ရွိ တဲ႕ ႀကမ္း ျပင္ ေပၚ က " ဘု သီး " ကို လက္ လွည့္ တံ ခ်ိပ္ ျပီး Manually လွည့္ ဖြင့္ လို႕ ရ ပါ ေသး တယ္ ။
ေလာ့ ေတြ ပြင့္ သြား ျပီ ဆို ရင္ ေတာ့ - တံ ခါး ေတြ ဘီး ေတြ ေျမ ဆြဲ အား နဲ႕ ( အ လို အ ေလ်ွာက္ )
ျပဳတ္ က် သြား မွာ ပါ ။
.
ေရွ႕ ဘီး ( NLG ) ဖြင့္ နည္း က ေတာ့ . . .
ေလ ယာဥ္ ကို ' ေအာက္ ခပ္ စိုက္ စိုက္ ေလး ' ထိုး ဆင္း လာ ျပီး /
ေျမ ျပင္ အ နီး ေရာက္ တာ နဲ႕ ( ၿဖတ္ က နဲ ) အ ေပၚ ကို ခပ္ မတ္ မတ္ ပ်ံ တက္ ရ မွာ ပါ ။
သ ေဘာ က ေတာ့ . . .
ေရွ႕ အ ခန္း ထဲ မွာ ကပ္ ေန တဲ႕ " ေရွ႕ ေျခ ေထာက္ " ကို ခါ ထုတ္ လိုက္ တာ မ်ိဳး ေပါ႕ ။
( ဒီ နည္း နဲ႕ ေရွ႕ ဘီး ကို ဆတ္ ထုတ္ တာ - လုပ္ ထံုး လုပ္ နည္း ျဖစ္ ပါ တယ္ )
.
ေျပာ မယ္ ဆို ရင္ . . .
အ လယ္ ဘီး နဲ႕ ႏိႈင္း ယွဥ္ ရင္ - ေရွ႕ ဘီး က ျပ ႆ နာ ပို အ ျဖစ္ မ်ား ပါ တယ္ ။ Why ?
.
အ လယ္ ဘီး ရဲ႕ တံ ခါး ေတြ ( MLG Doors ) က - ဘီး ေတြ ( အ ထဲ ထည့္ ဘို႕ / သိမ္း ဘို႕ ) လို အပ္ ေတာ့ မွ ပြင့္ လာ ေလ ေတာ့ . . . ပ်ံ သန္း ေန စဥ္ အ ရွိန္ ၿမင့္ နဲ႕ တိုက္ ခပ္ ေန တဲဲ့ " ေလ ဒဏ္ " ကို သိပ္ မ ခံ ၾက ရ ပါ ။
ေရွ႕ ဘီး ရဲ႕ တံ ခါး ေတြ ( NLG Doors ) ေတြ က ေတာ့ - ဘီး ခ် ထား တဲ႕ အ ဆင္း အ တက္ ( တ ေလ်ွာက္ လံုး မွာ ) ပြင့္ ေန ၾက ရ တယ္​ ေပါ့ ။ ဒီ တံ ခါး ေတြ ဟာ - ေရွ႕ က တိုက္ ေန တဲ႕ ေလ အ ဟုန္ ကို ေျခ ေထာက္ ေတြ နဲ႕ အ တူ ( ၾကာ ရွည္ စြာ ) ခံ ေန ရ ပါ တယ္ ။ ေရွ႕ ဘီး ေတြ ကို အ ထဲ ထည့္ သိမ္း လိုက္ ေတာ့ မွ - တံ ခါး ေတြ လည္း ပိတ္ သြား ၾက တာ ပါ ။
.
ဘာ ေၾကာင့္ ဒီ လို ျဖစ္ ေန ရ သ လဲ ?
ေလ ယာဥ္ တည္ ေဆာက္ ပံု ရဲ႕ လို အပ္ ခ်က္ ဒီ ဇိုင္း ေပါ႕ ။
ေျပာင္း လြဲ ၍ မ ရ ပါ ။
.
NLG တံ ခါး ေတြ အ ေပၚ မွာ ဒါဏ္ သက္ ေရာက္ မွဳ မ်ား လာ ေတာ့ -
တိမ္း တာ / ေဆာင္း တာ / ရြဲ႕ တာ စ သ ျဖင့္ . . . ျပ ႆ နာ ျဖစ္ နိုင္ ေျခ ပို မ်ား တယ္ ေပါ႕ ။
.
ေနာက္ တစ္ ခု က ေတာ့ . . .
MLG က - ေျခ ေထာက္ ႀကီး / ဘီး ႀကီး / ဘ ရိတ္ ႀကီး လို႕ " အ လြန္ ေလး "
NLG က ေတာ့ -
ေျခ ေထာက္ သြယ္ ရွည္ / ဘီး က ေသး / ဘ ရိတ္ မ ပါ ေတာ့ " အ ေလး ခ်ိန္ က ေပါ႕ "
ဒါ ေျကာင့္ . . .
ေျမ ဆြဲ အား နဲ႕ Gravity အ ျပင္ ဘက္ ကို ခုန္ ထြက္ ဘို႕ MLG က NLG ထက္ ပို မို လြယ္ ကူ တယ္ ဆို တာ ပါ ။
.
( ဘီး ခ် မ ရ လို႕ )
လုပ္ ထံုး လုပ္ နည္း Standard Practice အ တိုင္း လုပ္ မ ရ လို႕ /
ေခါင္း စိုက္ ျပီး ဆင္း ရ တာ ေတြ / ဝမ္း ဗိုက္ နဲ႕ ရွပ္ ျပီး ဆင္း ရ တာ ေတြ /
က မၻာ ေပၚ မွာ အ မ်ား ႀကီး ရွိ ခဲ႕ ပါ တယ္ ။
US က Southwest Airline / Boeing - 737 ေလ ယာဥ္ အ မ်ိဳး အ စား မွာ ျဖစ္ ခဲ႕ တာ
( က် ေနာ္ သိ သ ေလာက္ တင္ ) ၃ ႀကိမ္ ရွိ ခဲ႕ ပါ တယ္ ။
က် ေနာ္ အလုပ္ လုပ္ တဲ႕ United Airlines /
DC-10 ေလ ယာဥ္ ႀကီး မွာ တစ္​ ႀကိမ္ ေတြ႕ ခဲ႕ ရ ဘူး ပါ တယ္ ။
( အ နည္း အ ပါး ) ထိ ခိုက္ ဒါဏ္ ရာ ရ တာ ေလာက္ သာ ျဖစ္ ၾက ျပီး /
( အ ေသ အ ေပ်ာက္ မ ရွိ ပါ )
ျမန္ မာ နိုင္ ငံ မွာ လည္း . . .
လြန္ ခဲ႕ တဲ႕ ႏွစ္ ၃၀ ေက်ာ္​ က - ေလ ယာဥ္ မွဴ း ဦး တင္ လိႈင္ မွီ ေမာင္း တဲ႕ ေဖၚ ကာ -၂၇ ေလ ယာဥ္ ကို ( ဧ ရာ ဝ တီ ၿမစ္ န ေဘး ) စစ္ ကိုင္း သဲ ေသာင္ ျပင္ မွာ ဝမ္း ဗိုက္ နဲ႕ ရွပ္ ဆင္း ခဲ႕ ဘူး ပါ တယ္ ။
ကံ မ ေကာင္း ခ်င္ ေတာ့ - ေလ ယာဥ္ မယ္ ထိုင္ ခုံ မွာ ( ခါး ပါတ္ ပတ္ ျပီး ထိုင္ ေန တဲ႕ ႀကား က ) ညႊန္ ၾကား ခ်က္ မ လိုက္ နာ တဲ႕ ခ ရီး သည္ တစ္​ ေယာက္​ ဆီ ကို ထ သြား ျပီး သ တိ ေပး ရင္း . . . ဝမ္း ဗိုက္ ကြဲ ထြက္ တဲ႕ အ ေပါက္ က ေန ျပဳတ္ က် ျပီး အ သက္ ဆံုး ရံႈး ခဲ႕ ဘူး ပါ တယ္ ။
( ဒီ Accident မွာ ေလ ယာဥ္ မယ္ တစ္ ဦး ဘဲ ေသ ပါ တယ္ )
.
ေလ ယာဥ္ အ မွဳ ထမ္း ေတြ ေရာ / ခ ရီး သည္ ေတြ ေရာ . . .
အ ေရး ႀကံဳ လာ ျပီ ဆို ရင္ - ထိပ္ ထိပ္ ပ်ာ ပ်ာ " Panic " မ ျဖစ္ ဘို႕ /
လုပ္ ထံုး အ တိုင္း လုပ္ ၾက ဘို႕ " Standard Practice " နဲ႕
( အား လံုး ) ညႊန္ ျကား ခ်က္ " Instruction " ကို တိ တိ က် က် လိုက္ နာ ၾက ဘို႕ /
" အ ထူး အ ေရး ပါ တယ္ " ဆို တာ ပါ ။
" ဒါ ဟာ သင့္ အ သက္ ကို ကယ္ မွာ ပါ "
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=2229661703776762&id=100001988622790